ข้อมูลทั่วไป บ้านผาช้างมูบ หมู่ที่ 1 ตำบลสันป่าม่วง อ.เมืองพะเยา จ.พะเยา
- พื้นที่ 1,602 ไร่
- อธิบายภูมิประเทศพอสังเขป (ลักษณะที่ตั้งของหมู่บ้านและองค์ประกอบทางธรรมชาติ เช่น ภูเขา แม่น้ำ ป่า ฯลฯ )
บ้านผาช้างมูบ หมู่ที่ 1 ตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบเชิงเขาติดกับอุทยานแห่งชาติดอยหลวง มีลำน้ำแม่ต๋อมไหลผ่านหมู่บ้าน โดยมีอาณาเขตติดต่อดังนี้
ทิศเหนือติดกับบ้านต๋อมดง หมู่ที่ 7 ตำบลบ้านต๋อม อำเภอเมืองพะเยา
ทิศใต้ติดกับพื้นที่บ้านสันป่าบง หมู่ที่ 6 ต.สันป่าม่วง
ทิศตะวันออกติดกับทุ้งต้นศรี หมู่ที่ 2 ต.สันป่าม่วง
ทิศตะวันตกติดกับบ้านแม่ต๋อมใน หมู่ที่ 7 ต.สันป่าม่วง
ประวัติความเป็นมา
บ้านผาช้างมูบ ชื่อเดิมคือ “บ้านดง” จัดตั้งขึ้นประมาณปี พ.ศ. 2430 โดยมีชาวบ้านมาตั้งถิ่นฐาน ประมาณ 5-6 ครัวเรือนสาเหตุที่เรียกบ้านดงหรือบ้านปางวัว เพราะมีราษฎรที่มีอาชีพเลี้ยงวัว – ควาย นำวัวและควายของตนเองมาเลี้ยงอยู่บริเวณดังกล่าว และเกิดการสร้างบ้านพักอาศัยติดตามมาภายหลัง ต่อมาเมื่อราษฎรเริ่มเข้ามาอยู่กันเพิ่มจำนวนมากขึ้น ต่อมาได้มีชาวบ้านได้เจอก้อนหินก้อนหนึ่งซึ่งมีรูปร่างเหมือนช้างมูบ ชาวบ้านจึงได้ช่วยกันสร้างพระธาตุครอบทับก้อนหินดังกล่าวไว้ เพื่อเป็นสถานที่สำหรับยึดเหนี่ยวจิตใจ และได้ตั้งชื่อพระธาตุองค์นี้ว่า “พระธาตุผาช้างมูบ” โดยก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2472 ซึ่งเมื่อถึงวันเพ็ญเดือน 7 หรือตรงเดือน 9 เหนือ ขึ้น 15 ค่ำ ของทุกปี (หรือตรงกับเดือนพฤษภาคม ของทุกปี) ประชาชนทั้งตำบลบ้านต๋อมและตำบลสันป่าม่วง จึงได้จัดประเพณีสรงน้ำพระธาตุผาช้างมูบ ขึ้นเป็นประจำทุกปี ต่อมาเมื่อมีการจัดตั้งหมู่บ้านอย่างเป็นทางการ จึงได้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านเป็น “บ้านผาช้างมูบ” หมู่ที่ 11 ตำบลบ้านต๋อม อำเภอพะเยา จังหวัดเชียงราย ต่อเมื่อ พ.ศ. 2480 ได้มีการจัดตั้งโรงเรียนบ้านผาช้างมูบ และเมื่อตำบลบ้านต๋อมมีหมู่บ้านขยายมากขึ้นจึงมีการแบ่งเขตตำบลขึ้นมาใหม่ ชื่อตำบลสันป่าม่วงและบ้านผาช้างมูบจึงได้ขึ้นกับตำบลสันป่าม่วง ปัจจุบัน คือ บ้านผาช้างมูบ หมู่ที่ 1 ตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
ข้อมูลงานประเพณีวัฒนธรรมที่สำคัญ
สงกรานต์ รดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ แห่เทียนพรรษา
เลี้ยงผีปู่ย่า สืบชะตาบ้าน ตานก๋วยสลาก งานสรงน้ำพระธาตุผาช้างมูบ
สถานที่ท่องเที่ยวหมู่บ้าน/โบราณสถาน/โบราณวัตถุ
พระธาตุผาช้างมูบ อ่างเก็บน้ำแม่ต๋อม
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรแปลงสาธิตผักปลอดภัยจากสารพิษ
